معرفی روش‌های درمان اسکیزوفرنی

درمان اسکیزوفرنی نیاز به یک رویکرد جامع دارد که شامل دارو درمانی، درمان شناختی رفتاری، درمان با شوک الکتریکی، گفتار درمانی و… است. در این نوشته به بررسی هر یک از رویکردهای درمانی می‌پردازیم.

روش‌های درمان اسکیزوفرنی

دارو درمانی، درمان شناختی رفتاری، درمان با شوک الکتریکی، گفتار درمانی و… از جمله روش‌های درمان اسکیزوفرنی هستند.

دارو

درمان اسکیزوفرنی اغلب با استفاده از داروهای ضد روانپریشی (آنتی پسیکوتیک) صورت می‌گیرد. این داروها به طور عمده برای کاهش علائم هالوسیناسیون (تجربه حواسی غیر واقعی مانند شنیدن صداها)، وهم (خیال اشتباه) و افکار نادرست تجویز می‌شوند. همچنین، در برخی موارد و بسته به شرایط بیمار، روانپزشک ممکن است داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب را هم تجویز کند. ضدافسردگی‌ها و ضداضطراب‌ها برای کنترل اضطراب، افسردگی و علائم فیزیکی مرتبط با اضطراب در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مورد استفاده قرار گیرند.

بیشتر بخوانید: مشکلات جنسی از علت تا درمان

داروهای مورد استفاده برای درمان اسکیزوفرنی شامل موارد زیر می‌شود:

برخی از دسته‌های داروهای استفاده شده در درمان اسکیزوفرنی عبارتند از:

1. آنتی پسیکوتیک‌ها (ضدافسردگی): این دسته داروها شامل هالوپریدول، کلوزاپین، ریسپریدون، اولانزاپین، کوئتیاپین و آریپیپرازول است.

2. ضد اضطراب‌ها: این دسته شامل بنزودیازپین‌ها مانند لورازپام و کلونازپام است. ضداضطراب‌ها برای کاهش اضطراب، تپش قلب و تعدادی از علائم فیزیکی مرتبط با اضطراب مورد استفاده قرار می‌گیرند.

3. ضدافسردگی‌ها: برخی از داروهای ضدافسردگی‌ مانند سرترالین و فلوکستین نیز در برخی از موارد برای کنترل نشانه‌های افسردگی ناشی از اسکیزوفرنی تجویز می‌شوند.

4. تثبیت کننده‌های خلق و خو: این دسته شامل داروهایی مانند لیتیوم کربنات و دیوالپرول است. تثبیت کننده‌های خلق و خو برای کنترل تغییرات خلقی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تجویز دقیق داروها و مدت زمان مصرف آن‌ها بستگی به وضعیت و نیازهای هر بیمار دارد و باید توسط روانپزشک تعیین شود.

درمان شناختی رفتاری

رویکرد شناختی رفتاری (CBT) در درمان اسکیزوفرنی نقش مهمی ایفا می‌کند. CBT به عنوان یک روش درمانی مبتنی بر شواهد، به بیماران اسکیزوفرنی کمک می‌کند تا درک بهتری از خود، افکار خود و نحوه تعامل با دیگران پیدا کنند. این روش بر اساس ایده‌ال‌ها و باورهای ناکارامد و بی‌اساسی که ممکن است در ذهن بیماران وجود داشته باشد، تمرکز دارد. هدف اصلی CBT در درمان اسکیزوفرنی، کمک به بیماران برای تغییر باورهای غلط  و جایگزین کردن آن‌ها با باورهای سالم و سازنده است.

CBT از روش‌های متعددی برای بهبود اسکیزوفرنی استفاده می‌کند. به عنوان مثال، تحلیل شیوه‌های تفکر نادرست و خطاهای شناختی مانند تفکر سیاه و سفید ، به بیماران کمک می‌کند تا این الگوهای منفی را شناسایی و  آن‌ها را با الگوهای مثبت‌ و سازنده‌ جایگزین کنند. علاوه بر این، CBT به بیماران اسکیزوفرنی کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی را بهبود ببخشند و در تعاملات روزمره خود موثرتر عمل کنند.

بیشتر بخوانید: ترک اعتیاد به الکل

درمان با شوک الکتریکی

درمان با شوک الکتریکی (ECT) یک روش درمانی است که در برخی موارد برای درمان بیماری‌های روانی مانند افسردگی شدید، اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روانی استفاده می‌شود. در این روش، با واردکردن امواج الکتریکی به مغز بیمار، تنش و بی‌نظمی در فعالیت‌های الکتریکی مغز کاهش می‌یابد.

خانواده درمانی

خانواده‌ درمانی یکی از رویکردهای مورد استفاده  است که در آن خانواده بیمار نقش مهمی در فرایند درمان بیماری اسکیزوفرنی دارند. محیط خانواده می‌تواند عامل تشدید علائم بیماری و همچنین بهبود بیماری باشد. به همین خاطر آموزش‌های لازم به خانواده بیمار داده می‌شود. این آموزش‌ها شامل فهم بهتر از بیماری، روش‌های کنترل علائم، مهارت‌های ارتباطی و مدیریت استرس است. هدف این رویکرد درمانی، تقویت روابط خانوادگی، کاهش نگرانی و استرس خانواده و ایجاد محیطی حامی برای بیمار است. خانواده درمانی در کنار درمان دارویی و روان‌درمانی، به عنوان یک رویکرد موثر در اسکیزوفرنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: اعتیاد به شیشه

گفتار درمانی

گفتاردرمانی به عنوان یک روش درمانی مکمل در بهبود بیماری اسکیزوفرنی استفاده می‌شود. بیماران اسکیزوفرنی ممکن است مشکلاتی در برقراری ارتباط صحیح کلامی داشته باشند و نتوانند به درستی مفاهیم را از طریق گفتار بیان کنند.گفتاردرمانی به بیماران اسکیزوفرنی کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی و گفتاری خود را بهبود ببخشند. این روش درمانی شامل تمرینات گفتاری، تقویت مهارت‌های فراشناختی، تمرین در فهم و استفاده از زبان و تمرین در توانایی بیان احساسات و نیازها است.

با استفاده از گفتاردرمانی، بیماران اسکیزوفرنی می‌توانند توانایی ارتباط موثرتر و صحیح‌تر را با دیگران بهبود دهند و بهترین شکل ممکن را در بیان مفاهیم و احساسات خود داشته باشند. این روش به عنوان یک روش مکمل برای درمان استفاده می‌شود.

اثرات درمان اسکیزوفرنی

درمان مناسب اسکیزوفرنی می‌تواند اثرات مثبت بسیاری را در بهبودی و کیفیت زندگی بیماران داشته باشد. در متن زیر، اثرات مثبت درمان بیماران اسکیزوفرنی را بیان می‌کنیم:

1. کنترل و کاهش هذیان‌ها و توهمات: داروهای ضد روانپریشی که در درمان اسکیزوفرنی استفاده می‌شوند، می‌توانند به کاهش و کنترل هذیان‌ها و توهم کمک کنند. این اثر موجب بهبودی افکار بیماران می‌شود و آن‌ها را قادر به تعامل بهتر با محیط اطراف می‌کند.

2. پیشگیری از حاد شدن بیماری: استفاده منظم و صحیح از داروهای ضد روانپریشی می‌تواند از حاد شدن علائم اسکیزوفرنی جلوگیری کرده و بیماری را تحت کنترل نگه دارد.

3. کنترل رفتارهای خشن: برخی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است رفتارهای خشن و غیرقابل پیش‌بینی داشته باشند. درمان مناسب می‌تواند به کنترل این رفتارها کمک نموده و  موجب کنترل خشونت و آرامش بیمار شود.

4. کاهش مشکلات اجتماعی همچون انزوا و گوشه‌گیری: اسکیزوفرنی می‌تواند باعث انزوای بیمار شود و او را به گوشه‌گیری سوق دهد. درمان صحیح و مناسب می‌تواند به کاهش این مشکلات اجتماعی کمک کرده و بیمار را به تعامل و ارتباط با دیگران تشویق کند.

5. عدم نیاز به بستری در بیمارستان: با استفاده منظم و صحیح از داروها و درمان‌های تکمیلی، بسیاری از بیماران اسکیزوفرنی می‌توانند در خانه خود زندگی کنند و نیاز به بستری در بیمارستان را کاهش دهند.

6. کمک به فرد برای بازگشت به زندگی: درمان مناسب می‌تواند به فرد کمک کند تا به فعالیت‌ها و زندگی عادی خود بپردازد. با کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی، بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی می‌توانند به تدریج به فعالیت‌های اجتماعی، شغلی، تحصیلی و… بازگردند.

7. کاهش هزینه‌های درمان و نگهداری: درمان منظم و مناسب اسکیزوفرنی می‌تواند به کاهش هزینه‌های درمانی و نگهداری مرتبط با بیماری کمک کند. با کنترل علائم و جلوگیری از تشدید عوارض، نیاز به بستری در بیمارستان کاهش می‌یابد و بیماران می‌توانند در خانه تحت مراقبت باشند. این موضوع می‌تواند برای خانواده بیماران و سیستم بهداشتی، هزینه‌های مالی را کاهش دهد.

نتیجه‌گیری

درمان مناسب اسکیزوفرنی می‌تواند به کنترل علائم، بهبود کیفیت زندگی، حفظ استقلال و ارتباط اجتماعی و کاهش هزینه‌های درمانی کمک کند. مهم است تا هر بیمار به صورت فردی ارزیابی شده و درمان مناسب و سازگار با نیازهای وی تعیین شود.