اختلالات خلقی و انواع آن

به مشکلات مختلف سلامت روان مانند افسردگی های عمده، شیدایی، اختلال قطبی، افسردگی های فصلی و غیره اختلالات خلقی گفته می شود. در هر یک از این اختلالات، تغییر جدی در خلق و خو، وضعیت احساسی فرزند شما را شکل می دهد. برخلاف خلق و خوی معمولی در کودکان، اختلال خلقی شامل افکار و احساساتی شدیدی است که مدیریت آن ها دشوار و مداوم است. اختلال خلقی یک وضعیت پزشکی واقعی است، نه چیزی که خود به خود در کودک از بین برود. در این مقاله از سایت دکتر وحید دارابی، روانپزشک، به موضوع درمان اختلالات خلقی می پردازیم:
امروزه پزشکان و محققان معتقدند که اختلالات خلقی در کودکان همچنان یکی از مشکلات بهداشتی شناخته نشده است. اگر اختلالات خلقی تشخیص داده نشوند، کودکان را در معرض بیماری های دیگر مانند رفتارهای مخل و اختلالات مصرف مواد قرار می دهند که پس از درمان اختلال خلقی باقی می مانند. کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال خلقی همیشه علائم مشابه بزرگسالان را نشان نمی دهند. بنابراین تشخیص مشکل در فرزند برای والدین ممکن است مشکل باشد؛ به ویژه اینکه ممکن است او به راحتی افکار یا احساسات خود را بیان نکند.

انواع اختلالات خلقی

شایع ترین اختلالات خلقی در کودکان و نوجوانان عبارتند از:
• افسردگی شدید: خلق افسرده یا تحریک پذیر، حداقل دو هفته طول می کشد.
• اختلال افسردگی مداوم (دیستمی): خلق مزمن، افسرده یا تحریک پذیر برای حداقل 1 سال
• اختلال دوقطبی: دوره های افزایش خلق و خوی مداوم و متعاقب آن دوره های افسردگی یا پاسخ عاطفی مسطح
• اختلال در تنظیم اختلال خلقی: تحریک پذیری مداوم و ناتوانی شدید در کنترل رفتار
• اختلال پیش از قاعدگی: این شامل علائم افسردگی، تحریک پذیری و تنش قبل از قاعدگی است.
• اختلال خلقی به دلیل یک وضعیت عمومی پزشکی: بسیاری از بیماری های پزشکی، از جمله سرطان، جراحات و بیماری های مزمن پزشکی، می توانند علائم افسردگی را تحریک کنند.
• اختلال خلقی ناشی از مواد: علائم افسردگی ناشی از مصرف دارو اثرات دارو یا قرار گرفتن در معرض سموم

احتمال ابتلا به افسردگی در دختران حداقل دو برابر پسران است. پسران و دختران به یک اندازه به اختلال دوقطبی و وسواس مبتلا می شوند.

علل اختلالات قطبی

علل اختلالات خلقی به خوبی درک نشده است. عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز در ایجاد آن نقش دارد. عوامل محیطی، مانند حوادث غیر منتظره زندگی یا استرس مزمن نیز می توانند در اختلال خلقی موثر باشند. همچنین اختلالات روانی همزمان با اعتیاد در ابتلا به اختلالات خلقی موثر است.
اختلالات خلقی اغلب در خانواده ها مشاهده می شود؛ بنابراین یک مولفه ژنتیکی نیز وجود دارد. کودکانی که خویشاوندان مبتلا به افسردگی یا وسواس دارند، بیشتر در معرض ابتلا به آنها هستند. علاوه بر این، سابقه خانوادگی اختلال دوقطبی ممکن است کودک را مستعد ابتلا به اختلال دوقطبی یا سایر اختلالات خلقی کند.
گاهی اوقات، استرس شدید یا یک رویداد زندگی می تواند یک ژن را “فعال” کند و باعث ایجاد این اختلال شود. این می تواند به ویژه در مورد افسردگی اتفاق بیفتد.

علائم اختلالات خلقی

علائم بر اساس سن و ترکیب بیولوژیکی کودکان و نوع اختلال خلقی متفاوت است. علائم کلی اختلال خلقی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• خلق غمگین، افسرده، تحریک پذیر، عصبانی که شدیدتر از آنچه کودکان نشان می دهند، ظاهر می شود، مدت زمان بیشتری طول می کشد یا بیشتر رخ می دهد.
• مشکل در خانواده، از جمله رفتارهای دشوار
• نداشتن انگیزه یا لذت در فعالیت هایی که قبلا از آنها لذت می برد.
• تغییر در خواب یا الگوی غذا خوردن یا وزن
• شکایات مکرر جسمی، مانند سردرد، معده درد یا خستگی
• از دست دادن انرژی یا خستگی
• مشکل در رسیدن به مدرسه
• احساس بی ارزشی، گناه یا عزت نفس پایین
• انفجار انرژی با افکار مسابقه ای یا تند گفتن
• رفتارهای سرکش یا پرخطر
• فرار یا تهدید به فرار از خانه
• مشکل با دوستان و همسالان
• بیان افکار خودکشی که باید فورا مورد ارزیابی قرار گیرد.

تشخیص اختلالات خلقی

اگر فکر می کنید فرزند شما با اختلال خلقی دست و پنجه نرم می کند، می توانید از متخصص اطفال خود بخواهید که شما را به درمانگر یا بهترین روان پزشک کودک معرفی کند. تشخیص دقیق اختلال خلقی و سایر شرایط، اولین قدم مهم در مدیریت موثر این اختلال است. یک متخصص ارزیابی جامع انجام می دهد که شامل موارد زیر می شود:
• سلامت کلی و سابقه پزشکی فرزند شما
• علائم فرزند شما
• رفتار فرزند شما در خانه، مدرسه و با همسالان
• عوامل محیطی که ممکن است در زندگی کودک شما استرس زا باشند.
• اطلاعات معلمان یا مشاور راهنمایی در مورد مسائل مدرسه
• تجربیات گذشته فرزند شما با داروها یا روش های درمانی خاص
• نظر یا ترجیح شما برای گزینه های درمانی

رفتار

اختلالات خلقی را می توان با درمان مبتنی بر شواهد، به ویژه با تشخیص زودهنگام مشکل درمان کرد. درمان می تواند به مدیریت کاهش شدت علائم کمک کند.همچنین رشد و نمو طبیعی کودک شما را افزایش می دهد و کیفیت زندگی و روابط او را بهبود می بخشد.
یک متخصص برنامه درمانی شخصی بر اساس علائم فرزند شما و سایر عوامل منحصر به فرد در موقعیت او طراحی می کند. این طرح ممکن است شامل موارد زیر باشد:

درمان فردی

متخصص مشکلات کلیدی در زندگی فرزند شما را شناسایی کرده و به فرزند شما کمک می کند تا نحوه مدیریت این عوامل استرس زا را بیاموزد. متخصص همچنین ممکن است از تکنیک های مختلفی برای کمک به فرزند شما برای مدیریت علائم اختلال خلقی استفاده کند، از جمله:

• شناختی – رفتاری: این رویکرد شامل تغییر افکار، احساسات و رفتارهای مشکل ساز است که ممکن است فرزند شما تجربه کند.
• درمان بین فردی: این تکنیک بر ایجاد مهارت های اجتماعی و کمک به کودکان دارای روابط دشوار در زندگی خود متمرکز است.

خانواده درمانی

خانواده ها در هرگونه اختلال خلقی نقش حمایتی حیاتی ایفا می کنند. خانواده ها، از جمله والدین یا سرپرستان، می توانند روش هایی را برای کمک به فرزند خود در مدیریت مشکلات خلقی و رفتاری بیاموزند. متخصص همچنین ممکن است عوامل استرس زای احتمالی در زندگی کودک و الگوهای تعامل او در خانواده را کشف کند. مشورت با معلمان یا مشاور راهنمایی فرزند شما نیز ممکن است توصیه شود.

داروها

انواع داروها با تغییر مواد شیمیایی مغز درگیر در درمان اختلالات خلقی بسیار موثر هستند. بسته به اختلال خلقی و علائم فرزند شما، داروها ممکن است از شدت یا دفعات علائم بکاهند، رفتارهای مشکل ساز را کاهش دهند، عملکرد را بهبود بخشند و از دوره های بعدی جلوگیری کنند.

نتیجه گیری

بسیاری از کودکانی که برای اختلال خلقی خود درمان زودهنگام و کافی دریافت می کنند، ممکن است به طور قابل توجهی بهبود یافته و با مداخله یا حمایت مداوم وضعیت خود را مدیریت کنند. در صورت عود مجدد، معمولا می توان آن ها را با حمایت درمانی، از جمله داروها، درمان و منابع اضافی مدیریت کرد. علی رغم اختلال خلقی، کودکان و نوجوانان قادر به رشد و تجربه های معنادار زندگی هستند؛ به ویژه هنگامی که اختلال خلقی آن ها به طور مناسب مدیریت شود.