درمان وسواس فکری با 8 روش موثر

درمان وسواس فکری با استفاده از درمان شناختی رفتاری (CBT)، درمان مواجهه و پیشگیری از پاسخ، هیپنوتیزم، الکتروشوک، تحریک مغناطیسی مغز، دارو درمانی و… انجام می‌شود. برای مثال در درمان شناختی رفتاری، به فرد کمک می‌شود تا الگوهای مزاحم فکری را که بر روی احساسات و رفتار وی تاثیر منفی دارند، شناسایی و تغییر دهد. در درمان مواجهه و پیشگیری از پاسخ، به فرد آموزش داده می‌شود تا بتواند با ترس‌ها و ناراحتی‌های متاثر از افکار وسواسی رو به رو شود. در ادامه‌ی متن، درباره هر یک از روش‌های درمانی توضیحات لازم بیان شده است.

درمان وسواس فکری با چه روش‌های انجام می‌شود؟

درمان شناختی رفتاری  (CBT)، درمان مواجهه و پیشگیری از پاسخ، هیپنوتیزم، دارو درمانی و… از جمله روش‌های مورد استفاده برای درمان وسواس فکری هستند.

درمان شناختی رفتاری  (CBT)

درمان شناختی رفتاری (CBT) یکی از روش‌های درمانی موثر در مدیریت وسواس فکری (OCD) است. CBT به عنوان یک روش درمانی روانشناختی بر ارتباط بین افکار، احساسات و رفتارها تمرکز دارد. درمان CBT بر اساس دو عنصر اصلی تشکیل شده است:

• شناخت: در این روش درمانی، تلاش می‌شود تا به افراد برای شناسایی و تغییر افکار غیرمنطقی، نادرست یا مضری که به وسواس فکری منجر می‌گردد، آموزش داده شود. افراد با کمک تحلیل موضوعات به صورت منطقی‌تر و واقع‌گرایانه‌تر به آن‌ها نگاه می‌کنند و از افکار نادرست خود آگاه می‌شوند.
• رفتار: در این روش، افراد نحوه عملکرد واقعی خود را بهبود می‌بخشند و رفتارهایی که به وسواس فکری منجر می‌شود را تغییر می‌دهند. این کار شامل تمرین‌ها، آموزش راهکارهای مدیریت ترس و استرس و انجام تکنیک‌هایی مانند تکنیک انحراف توجه  است.
• بیشتر بخوانید: اختلال دو قطبی

درمان مواجهه و پیشگیری از پاسخ

درمان مواجهه و پیشگیری از پاسخ یا (ERP) موثرترین روش درمانی برای اختلال وسواس فکری – عملی است. در این روش درمانی، به فرد آموزش‌های روانشناختی داده می‌شود تا بتواند با ترس‌ها و ناراحتی‌های ناشی از افکار وسواسی مواجه شود و در عین حال از انجام اجبارها پرهیز کند (پیشگیری از پاسخ). مواجهه در این روش می‌تواند به سه شکل انجام شود:

• مواجهه واقعی یا زنده: در این روش، فرد با موقعیت‌های واقعی که برایش ترسناک و ناراحت‌کننده هستند، رو به رو می‌شود.
• مواجهه خیالی یا ذهنی: در این روش، فرد با موقعیت‌های خیالی که برای او ترسناک است، مواجهه می‌شود. به عنوان مثال، فردی که ترس از سقوط هواپیما دارد، می‌تواند تصویر خیالی سقوط هواپیما را در ذهن خود ایجاد کند و با آن مواجهه شود.
• موقعیت‌های جسمانی مرتبط با اضطراب و ناراحتی یا مواجهه جسمانی: در این روش، فرد با موقعیت‌های جسمانی مرتبط با اضطراب یا ناراحتی مواجهه می‌شود.

هدف اصلی از انجام مواجهه در ERP، کاهش اضطراب و ناراحتی مرتبط با افکار وسواسی است. با تمرین و تکرار مواجهه و عدم انجام اجبارها،  ترس‌های درمانجو کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه نیاز به انجام رفتارهای وسواسی کاهش می‌یابد. این روش درمانی باعث بهبود کیفیت زندگی و کنترل بهتر علائم OCD می‌شود.

درمان مواجهه و پیشگیری از پاسخ (ERP) هدف اصلی خود را در کاهش تدریجی اضطراب‌های مرتبط با اختلال وسواس و کاهش تداخل در چرخه وسواس-اجبار قرار می‌دهد. این روش درمانی به جای حذف کردن پریشانی‌ها، تمرکز خود را بر یادگیری، پذیرش و مدیریت کردن این پریشانی‌ها و اضطراب‌ها، بدون تلاش برای خنثی کردن یا از بین بردن آن‌ها قرار می‌دهد. ERP  شامل مواجهه هدایت‌شده، سیستماتیک، تکراری و طولانی با موقعیت‌هایی است که ترس‌های وسواس‌گونه را تحریک می‌کند و در عین حال درمانجو را ترغیب به مقاومت در برابر انجام رفتارهای اجباری (رفتارهای وسواسی) می‌کند. در این روش، فرد با تمرین و تکرار مواجهه با موقعیت‌های ترس‌آور یا استرس‌زا ، اضطراب خود را به تدریج کاهش می‌دهد و در عین حال اجبارهای وسواسی را کنترل می‌کند.

بیشتر بخوانید: اختلال شخصیت اجتنابی 

هیپنوتیزم

هیپنوتیزم یک روش درمانی است که با استفاده از تغییر وضعیت ذهنی فرد، تلاش می‌کند تا الگوهای رفتاری و افکار نادرست را تغییر دهد. هیپنوتیزم به عنوان یک تکنیک مکمل در مدیریت وسواس فکری عملی (OCD) مورد استفاده قرار می‌گیرد. هیپنوتیزم می‌تواند با تغییر وضعیت ذهنی شما، تاثیر مثبتی بر روی اضطراب و پریشانی داشته باشد. این فرایند می‌تواند شامل رویکردهایی مانند ترغیب به آرامش، تصویرسازی مثبت، تغییر الگوهای فکری و بهره‌گیری از تمرکز و تمرینات تنفس عمیق باشد. با استفاده از هیپنوتیزم، شما می‌توانید به تقویت استراتژی‌های مقابله مثبت، کنترل افکار مزاحم و تسلط بر اضطراب دست یابید.

باید توجه داشت که هیپنوتیزم به تنهایی نمی‌تواند درمان کامل برای اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) باشد . OCD یک اختلال پیچیده است که نیاز به روش‌های درمانی دیگر مانند درمان مواجهه و پیشگیری از پاسخ (ERP) دارد. بنابراین، بهتر است از هیپنوتیزم به عنوان یک تکنیک مکمل در کنار دیگر روش‌های درمانی استفاده نمود و با پزشک متخصص در این حوزه مشورت کرد تا بهترین روش‌ درمانی را برای شما در نظر بگیرد.

دارو درمانی

دارو درمانی نیز یکی از روش‌های مورد استفاده برای درمان اختلال وسواس است. داروهای مورد استفاده در درمان OCD شامل گروه داروهای ضد افسردگی مهارکننده بازجذب سروتونین (SSRIs) می‌شوند. این دسته از داروها شامل سرترالین، فلوکستین، پاروکستین و سیتالوپرام است. SSRIs با افزایش سطح سروتونین در مغز به کاهش علایم OCD کمک می‌کند. این داروها معمولا برای زمان طولانی بلند مدت تجویز می‌شوند و نیاز به استفاده مداوم دارند.

درمان گروهی

 در این روش، فرد با کمک گروهی از افراد دیگر که با علائم OCD مبتلا هستند، به شناسایی علائم خود می‌پردازد و سپس با استفاده از تکنیک‌های مختلف، نحوه مقابله با این علائم را یاد می‌گیرد. این روش به عنوان یک روش درمانی موثر برای کنترل OCD شناخته شده است.

 روش تحریک مغناطیسی مغز

یکی دیگر از روش‌های درمانی وسواس فکری، روش تحریک مغزی است که در آن ازنیروی الکتریکی به‌ جای داروها برای درمان وسواس استفاده می‌شود. این روش برای تحریک بخش‌های خاص مغزی استفاده می‌شود و می‌تواند فرایند درمانی وسواس فکری را تسریع کند.

درمان الکتروشوک

 در بعضی موارد، درمان الکتروشوک به عنوان یک روش درمانی برای کنترل وسواس فکری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، به فرد الکتروشوک داده می‌شود که باعث کاهش علائم وسواس فکری می‌شود.

درمان ترکیبی

در بعضی موارد، درمان ترکیبی با استفاده از ترکیب داروها و روش‌های رفتاری- شناختی، به عنوان یک روش درمانی برای کنترل وسواس فکری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش به عنوان یک روش درمانی موثر برای کنترل وسواس فکری شناخته شده است.

نتیجه‌گیری

درمان وسواس فکری با استفاده از روش‌های دارو درمانی، روان‌درمانی، درمان گروهی، الکتروشوک، تحریک مغناطیسی مغز، هیپنوتیزم، مواجهه و پیشگیری از پاسخ و… انجام می‌شود. انتخاب هر کدام ازاین روش‌های درمانی باید با نظر پزشک متخصص و شرایط و نیازهای درمانی فرد صورت بگیرد.

سوالات متداول