اختلال وسواس چیست؟

وقتی می خواهید کاری انجام دهید، بار ها و بار ها به آن فکر می کنید و با دقت تمام انجامش می دهید، مثلا ساعت ها وقت تان را صرف تمیز کردن جایی می کنید که به کرات تمیزش کرده اید ولی یک احساس مبهم به شما گوشزد می کند که نه هنوز خوب تمیز نشده، وسواس است که دست از سرتان بر نمی دارد. این رفتار ها وقتی به یک اختلال تبدیل می شود که شدت یابد و عادت وار انجام و تکرار شود.

وسواس یک اختلال فکری-عملی در حوزه روانشناسی است که روانشناسان بالینی و روانپزشک ها به درمان آن می پردازند. اگر کسی دچار چنین اختلالی است و علائمی از آن را در خود مشاهده می کند باید به آن ها مراجعه کند و تحت درمان قرار بگیرد. البته وسواس به طور کلی می تواند طیف گسترده ای داشته باشد، همینطور دارای دربرگیری است و شدت و ضعفی دارد.

وسواس افکار ناخواسته و مداومی هستند که برای انسان ها پریشانی خاطر ایجاد می کنند. به گونه ای است که اجبار رفتار های مکرر با قاعده ای است که فرد احساس می کند و برای دفع موقعیت های پریشانی باید انجام شود. وسواس و اجبار اغلب با یکدیگر مرتبط هستند.

وسواس به چند شکل ظاهر می شود؟

به طور کلی وسواس ها به سه دسته کلی تقسیم می شوند که عبارت اند از:

• افکار وسواس آلود: به تفکراتی که به طور مکرر در ذهن فرد نقش می بندد، مغز هم می کوشد آن ها را از بین ببرد یا با آن ها مقابله کند.
• ترس های افراطی شکل: به حالاتی گفته می شود که باعث می شود فرد به طور ناگهانی نگران و دچار اضطراب شود که مبادا کاری را سهواٌ اشتباه انجام دهد، که از ذهن یک انسان کمال گرا نشات می گیرد.
• تصورات ذهنی وسواس گونه: تصاویر ذهنی عجیب و هولناک که می تواند فرد درگیر شده را آزار و اذیت نمایید. حتی موجب بروز توهماتی هم می شود که نگران کننده است.

انواع وسواس

وسواس مربوط به شست و شو و وسواس به آلودگی و کثیفی ها

این وسواس بیشتر در زنان شیوع دارد و منجر به وسواس تمیزی می شود. این افراد پا برهنه پا روی زمین نمی گذارند و دائما در منزل در حال تمیز کردن هستند. حتی کوچک ترین لک روی سطوح این افراد را آزرده خاطر می کند.

وسواس های کمال گرایانه

این افراد بسیار کمال گرا بوده و در انجام هر کاری بیشترین توان خود را به کار می گیرند.

تقارن

این افراد به میزان زیادی به تقارن و صافی توجه دارند. برای مثال اگر یک تابلو نصب می شود به صاف بودن آن بسیار دقت می کنند و اگر تقارن نباشد آزرده خاطر می شوند.

نظم

این افراد در نظم و قرار گیری هر وسیله در جای مخصوص خود بسیار اصرار دارند.

وسواس های اعتقادی

این وسواس در افراد اعتقادی رخ می دهد و سبب می شود فرد احساس گناه کند و بیشتر اوقات در حال توبه باشد.

احتکار

این افراد بی آن که نیاز داشته باشند بعضی خوراکی ها یا وسایل را جمع آوری می کنند و استفاده هم نمی کنند. این افراد به گونه ای زندگی می کنند که انگار در حال جمع کردن غنیمت هستند.

وسواس بیماری و ترس از دست دادن عزیزان و اطرافیان یا ترس از تنها شدن

ظاهر نشدن در محافل عمومی یا بیمارستان که ترس از ابتلا به یک بیماری خطرناک است. این افراد نوعی افسردگی هم دارند زیرا در بیشتر ساعات روز در حال فکر کردن به مسائل منفی هستند و همیشه زمانی که کنار عزیزانشان نیستند نگران از دست دادن آن ها هستند و بیش از حد به افراد فکر می کنند و مراقب آن ها هستند که برای اطرافیان اذیت کننده است.

افکار جنسی ناخواسته

این افراد در زمان برقراری رابطه جنسی هم داراری افکار وسواسی هستند که سبب می شود پارتنرشان اذیت شود.

علائم اختلال وسواس

نشانه های از افرادی که به اختلال وسواس فکری عملی مبتلا اند عبارت است از:

• کسانی که نیاز دارند تمامی اشیا پیرامون شان متقارن باشد.
• آن های که افکار های مزاحم زیادی داشته باشند و مدام آزار شان دهد. مثلاٌ در طول روز یک ساعت از وقت شان را صرف چنین افکاری کنند.
• افرادی که کنترل افکار شان از دست شان خارج است.
• همیشه چهره ای نگران و ملتهبی دارند.
• با دنیای خارج به سختی ارتباط برقرار می کنند. ارتباط اجتماعی کمی دارند.
• احساس نگرانی و ترس از آلوده شدن به میکروب ها
• این افرد در ساماندهی اشیاء مشکل دارند.
• به راحتی اقدام به احتکار و جمع آوری لوازم به درد نخور می کنند.
• نقص توجه و عدم تمرکز بر روی موضوعات مختلف، از علائم بروز اختلال وسواس است.

چه عواملی باعث ایجاد وسواس می شود؟

• عوامل ژنتیکی
• نوعی شکل گیری و ساختار مغزی
• شرایط محیطی که در آن زندگی می کنید.

تشخیص ابتلا به اختلال وسواس چگونه صورت می گیرد؟

افرادی که علائم مذکور را در خود احساس و یا مشاهده می کنند می توانند برای اطمینان حاصل کردن از سلامت روان به روانپزشک مراجعه کنند و با انجام تست های مربوطه می توانند فرد را مورد ارزیابی قرار دهند و همین طور میزان خفیف یا شدید بودن اختلال را نیز دریابند. توجه داشته باشید که تشخیص زودرس و اقدام به درمان می تواند نتایج درمانی را بهبود بخشد.

اختلال وسواس چگونه درمان می شود؟

دارو درمانی از اولین اقدامات درمانی برای چنین اختلالاتی است که با استفاده از مصرف این قرص ها فرد می تواند افکار و علائم وسواس گونه را کنترل و یا مهار کند. هم چنین برخی از درمانگرها به عنوان مکمل درمانی دارو های ضد افسردگی هم تجویز می کنند. بعد در صورت عدم رضایت از دارو درمانی می توانند به دیگر راه کارهای درمانی متوسل شوند که عبارت است از: رفتار درمانی، هیپنوتیزم، جلسات روان درمانی طولانی مدت، که کمک می کند از درمان  نتایج بهتری بگیرید. هم چنین نوروفیدبک ها که تا کنون توانسته بسیاری از اختلالات روانی را به خوبی درمان کند و از جمله روش های است که به تازگی ارائه شده است و عوارض جانبی ندارد که بعد برای فرد دردسر آفرین باشد همین موجب شده در بین راه کار های بسیار درمانی اختلال وسواس، طرفداران بسیاری پیدا کند.

در بسیاری از موارد اختلال وسواس همراه با اختلالات دیگر بروز می کند. در این صورت مهم ترین عامل در درمان فرد تشخیص درست بیماری های همراه با وسواس است. در صورتی که این بیماری ها شناسایی و درمان شوند می توانند در درمان وسواس موثر باشند و روند درمان را تسریع بخشند.

نکاتی قابل ذکر در خصوص اختلال وسواس فکری – عملی

• یک بیماری روانی بسیار شایع است که تحت عوامل مختلفی در انسان شکل می گیرد و می تواند کیفیت زندگی افراد را بکاهد.
• اکثر افرادی که با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند از بیان حالات و علائم خود ابراز شرمساری می کنند، حتی مشاهده شده است فرد از مراجعه به روان درمانگر امتناع کرده است.
• وسواس می تواند پریشانی خاطر و اضطراب شدیدی را به دنبال داشته باشد.
• تلاش کنید از هر گونه نشخوار ذهنی آزار دهنده دوری کنید یکی از راه های مقابله با آن حواس پرتی است که می توانید مغز خود را به راحتی فریب بدهید و سرگرم چیز دیگری بشوید.
• همکاری بیمار با خانواده و بالعکس: یکی از موارد مهم این است که فرد باید بیماری خود را بپذیرد و برای درمان همکاری کند. در صورتی که این بیماری را قبول نکند از خوردن دارو یا مراجعه به درمانگر پرهیز می کند. همچنین از وظایف خانواده این است که بیمار را درک کنند و وی را تحت فشار قرار ندهند. البته نباید با بیمار همکاری داشته باشند زیرا باعث تشدید بیماری می شوند. البته این بدین معنی نیست که با وی مجادله کنند اما بهترین کمکی به فرد می توانند کنند این است که وی را قانع کنند که نیاز به مشاوره و درمان دارد.

مدت زمان مورد نیاز برای درمان

دوره ی درمان این اختلال مشخص نبوده و معمولا طولانی می باشد. در برخی افراد مدت درمان به اندازه ای طولانی می شود که فرد یا خانوده و حتی درمانگر نیز خسته شوند اما نکته ای که برای درمان قطعی وجود دارد این است که فرد با حوصله و صبر به درمان ادامه دهد. برخی تصور می کنند چون برای این اختلال از دارو استفاده می شود پس باید به سرعت درمان صورت بگیرد اما این تفکر اشتباه است و دارو فقط سبب کم شدن علائم بیماری می شود تا فرد به میزان کمتری اذیت شود.

نتیجه گیری

وسواس سلامت ذهن افراد را مورد تهدید قرار می دهد و در صورت عدم درمان وضع خوبی نخواهید داشت و عارضه تبدیل به یک هیولای می شود که به تنهایی می تواند زندگی آدمی را ببلعد، همچنین عوارض بسیاری در آینده گریبان گیرتان خواهد بود.

این بیماری به هر صورتی که در فرد بروز کند می تواند زندگی اطرافیان بیمار را تحت تاثیر قرار دهد و موجب آزار و اذیت آن ها شود.

برای اقدام به انجام هر کدام از راه های درمانی حتما به بهترین روانپزشک مراجعه کرده و در خصوص راه کارهای درمانی مشورت نمایید و در خصوص آن ها اطلاعاتی به دست بیاورید و با آگاهی به سمت درمان گام بردارید.

بیشتر بخوانید=> بهترین دکتر درمان وسواس