آلزایمر و راه های درمان آن

بیماری آلزایمر نوعی اختلال پیشرونده است که موجب می‌شود سلول های مغزی تحلیل برود. بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت زوال‌عقل است.

کاهش حافظه علامت اصلی بیماری آلزایمر است. نشانه اولیه بیماری معمولا مشکل در به خاطر سپردن وقایع یا مکالمات اخیر است. با پیشرفت بیماری، اختلالات حافظه بدتر شده و سایر علائم ایجاد می‌شود. در ‌ابتدا ممکن است فرد مبتلا به بیماری‌آلزایمر بداند که در ‌به ‌خاطر سپردن چیزها و سازماندهی‌افکار مشکل دارد. اگر چه طبیعی است که گهگاهی جای شی ء مورد‌نظر یا نام یکی از دوستان را فراموش کرد اما در بیماری ‌آلزایمر عملکرد حافظه به‌مراتب بدتر می‌شود و شرایط کار‌کردن در محل‌کار و زندگی شخصی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

این بیماری به نام دکتر آلوئیز آلزایمر نام‌گذاری شده‌است. در سال 1906، دکتر آلزایمر متوجه تغییراتی در بافت مغز زنی شد که بر اثر یک بیماری ‌روانی غیرمعمول درگذشت. علائم وی شامل از دست ‌دادن حافظه، مشکلات‌ زبان و رفتار غیر قابل ‌پیش ‌بینی بود. پس از مرگ وی، مغزش را معاینه کرد و تعداد‌ زیادی توده‌های غیرطبیعی (که امروزه پلاک آمیلوئید نامیده می‌شود) و دسته‌های درهم پیچیده الیاف (که امروزه به آن نوروفیبریلاری یا گره‌های تاو گفته می‌شود) را پیدا کرد.

این پلاک‌ها و گره‌ها در مغز هنوز هم برخی از اصلی‎ترین ویژگی‌های بیماری‌آلزایمر محسوب می‌شوند. ویژگی دیگر از‌بین‌رفتن ارتباطات بین سلول‌های عصبی در مغز است. نورون‌ها، پیام‌‌ها را بین قسمت‌های مختلف مغز و از مغز به عضلات و اندام‌های بدن منتقل می‌کنند. تصور می‌شود بسیاری از تغییرات پیچیده مغز نیز در آلزایمر نقش دارند.

این آسیب در ابتدا در هیپوکامپ شروع می‌شود، هیپوکامپ به همان بخشی از مغز گفته می‌شود که برای تشکیل خاطرات ضروری است.

سپس با نابودی نورون‌ها یا سلول‌های مغزی، قسمت‌های دیگری از مغز تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند. در مرحله آخر آلزایمر، به طور گسترده ای به مغز آسیب می‌رساند و بافت مغز به‌طور قابل‌ توجهی کوچک شده است.

بیشتر بخوانید=> افسردگی و علائم آن

علائم بیماری آلزایمر

دانشمندان بر ‌این‌ باورند که ترکیبی از عوامل ‌ژنتیکی، سبک ‌زندگی و محیطی هنگام شروع بیماری آلزایمر و چگونگی پیشرفت آن تأثیر می‌گذارد.

باید گفته شود آسیب به مغز به یک دهه یا بیشتر، قبل از بروز مشکلات‌شناختی شروع می‌شود. در حقیقت در این مرحله افراد نشانه‌بیماری را ندارند درحالی‌که تخریب سلول‌های مغزی ادامه دارد. علائم برای اولین‌بار در اواسط دهه 60 سالگی ظاهر می‌شوند. علائم آلزایمر‌ زودرس از 30 تا اواسط 60 سالگی فرد شروع می‌شود.

بیماری‌آلزایمر در چندین مرحله پیشرفت می‌کند: مرحله اولیه‌ بیماری، خفیف، متوسط و شدید یا مرحله آخر ‌بیماری

علائم بیماری آلزایمر خفیف

در بیماری آلزایمر خفیف فرد سالم به نظر می‌رسد اما در درک دنیای اطراف خود مشکل دارد. این مشکلات شامل موارد زیر است:

• انگیزه و ابتکار‌عمل از دست دهد
• حرف‌ها و سوالات خود را بارها و بارها تکرار کند
• گفتگوها، قرار‌‌ها یا رویدادها را فراموش می‌کند
• اشیا را در مکان‌های جدید جابه جا می‌کند درحالی‌که جای آن‌ها را بعدا به‌خاطر ندارد
• در مکان‌های آشنا‌، گم می‌شود
• نام اعضای خانواده و اشیاء را فراموش می‌کند
• توانایی تصمیم‌گیری و قضاوت‌منطقی در امور روزمره کاهش می‌یابد

بیماری آلزایمر در این مرحله اغلب تشخیص داده می‌شود.

علائم بیماری آلزایمر متوسط

در این مرحله نظارت و مراقبت شدیدتر از فرد ‌بیمار ضروری می‌شود گر‌چه برای بسیاری از خانواده‌ها کاری دشوار است. علائم در این مرحله شامل موارد زیر است:

• کاهش‌حافظه و گیجی افزایش می‌یابد
• در یادگیری مطالب‌جدید ناتوان است
• در زبان و خواندن مشکل دارد
• در سازماندهی‌افکار و تفکر‌منطقی مشکل دارد
• دامنه ‌توجه به اطراف کوتاه می‌شود
• با شرایط جدید به سختی کنار می‌آید
• در انجام کارهای‌چندمرحله‌ای مانند لباس پوشیدن مشکل دارد
• در شناخت خانواده و دوستان مشکل دارد
• دچار توهم و هذیان گویی می‌شود
• رفتارهای تکانشی زیاد می‌شود مانند لباس‌درآوردن در زمان یا مکان‌های نامناسب
• بروز رفتارهایی مانند بی قراری، تحریک، اضطراب، اشک‌ریختن، سرگردانی مخصوصا در ‌اواخر بعدازظهر یا عصر

علائم بیماری آلزایمر شدید

افراد مبتلا به آلزایمر شدید نمی‌توانند با دنیای اطراف ارتباط برقرار کنند و از نظر مراقبتی کاملا به دیگران وابسته هستند و علائمی مانند موارد زیر را از خود نشان می‌دهند:

• ناتوانی در برقراری ارتباط
• کاهش وزن
• تشنج
• عفونت های پوستی
• مشکل در بلعیدن
• غر زدن یا ناله کردن
• افزایش خواب
• از دست‌دادن کنترل‌روده و مثانه

علت شایع مرگ ‌و ‌میر در این افراد، پنومونی‌آسپیراسیون (aspiration pneumonia) است که زمانی رخ می‌دهد فرد نتواند به درستی عمل بلعیدن را انجام دهد و به جای هوا، غذا یا مایعات را به داخل ریه‌ها وارد کند.

چه مدت فرد می‌تواند با بیماری‌آلزایمر زندگی کند؟

از زمانی‌که بیماری در فرد تشخیص داده ‌شود تا وقتی که فرد فوت کند مدت ‌زمان قطعی نمی‌توان تعیین کرد ولی معمولا در افراد بالای 80 سال، 3-4 سال و در صورت جوان ‌تر بودن 10 سال یا بیشتر می‌توان تخمین زد.

درمان قطعی بیماری آلزایمر

داروهای‌ فعلی بیماری آلزایمر ممکن است به طور‌موقت علائم را بهبود دهند، سرعت پیشرف بیماری را کاهش دهند یا به بیماران‌ آلزایمر کمک ‌کنند تا حداکثر عملکرد را داشته باشند. با ‌این‌حال‌ هیچ درمانی برای درمان بیماری آلزایمر یا تغییر روند بیماری در مغز وجود ندارد.

بیشتر بخوانید=> بهترین روانپزشک تهران