پرخاشگری چیست و چه علائمی دارد؟

پرخاشگری یک واکنش رفتاری پیچیده است که می تواند به اشکال مختلف ظاهر شود و بر افراد و جامعه تاثیر بگذارد. اغلب به اشتباه درک می شود و در صورت عدم مدیریت صحیح می تواند منجر به عواقب شدید شود. این مقاله به بررسی علل، انواع و استراتژی‌های مدیریت موثر پرخاشگری می‌پردازد و بینش‌های ارزشمندی را برای افراد، مراقبان و متخصصانی که به دنبال درک و رسیدگی به این رفتار هستند، ارائه می‌کند.

در این مقاله به بررسی پرخاشگری و چگونگی کنترل آن می پردازیم.

تفاوت پرخاشگری با خشونت

 شما اغلب با “پرخاشگری و خشونت” روبرو می شوید که به عنوان یک اصطلاح جدانشدنی در کنار هم قرار گرفته اند. درست است که رفتار پرخاشگرانه و خشونت اغلب با هم منطبق هستند، اما در واقع دو چیز متفاوت هستند. خشونت به پرخاشگری شدید بدنی اشاره دارد که هدف آن ایجاد آسیب جدی است. به بیان دیگر، پرخاشگری همیشه شامل خشونت نیست، اما خشونت همیشه شامل رفتار پرخاشگرانه است.

 مثلا در جریان دعوا با برادرت هنگامی که عصبانی می شوی و کتابت را با ناراحتی در اتاق پرت می کنی، نمی خواستی او را بزنی، اما کتاب به سرش می کوبد و کبودی بر جای می گذارد.  این یک عمل پرخاشگری فیزیکی خواهد بود، اما نه لزوماً خشونت. از سوی دیگر، اگر برادرتان را به سمت دیوار هل دهید و سپس با هدف آسیب رساندن به او ضربه بزنید، این یک عمل خشونت آمیز خواهد بود. رفتار پرخاشگرانه فقط مرزهای اجتماعی را نقض نمی کند. همچنین می‌تواند بر روابط تأثیر بگذارد و حتی عواقب قانونی داشته باشد.

 چند نمونه از اعمال تهاجمی:

• اعمال خشونت فیزیکی
• فریاد، فحش دادن و زبان تند
• شایعه پراکنی در مورد یک همکلاسی

• شکستن عمدی لیوان مورد علاقه هم اتاقی خود
• آسیب به لاستیک های ماشین همکارتان

انواع پرخاشگری 

پرخاشگری را می توان به چند نوع دسته بندی کرد که هر کدام دارای ویژگی های متمایز هستند:

• پرخاشگری فیزیکی: این شامل استفاده از نیروی فیزیکی برای آسیب رساندن به دیگران است. این شامل اقداماتی مانند ضربه زدن، لگد زدن یا استفاده از سلاح است. خشم فیزیکی اغلب قابل مشاهده ترین است و می تواند عواقب شدیدی داشته باشد.
• پرخاشگری کلامی: پرخاشگری کلامی شامل توهین، تهدید و سایر اشکال ارتباط خصمانه است. در حالی که ممکن است باعث آسیب فیزیکی نشود، خشم کلامی می تواند از نظر عاطفی آسیب زا باشد و منجر به اثرات روانی طولانی مدت شود.
• پرخاشگری رابطه ای: این شکل از خشمگین شدن شامل آسیب رساندن به روابط اجتماعی یا شهرت شخصی است. اغلب در محیط‌های اجتماعی مانند مدارس و محل‌های کار دیده می‌شود، جایی که افراد ممکن است شایعات را منتشر کنند یا در طرد اجتماعی شرکت کنند. 
• پرخاشگری منفعلانه: پرخاشگری منفعلانه ظریف تر است و شامل بیان غیرمستقیم خصومت است. این می تواند شامل رفتارهایی مانند اهمال کاری، لجبازی یا ناکارآمدی عمدی باشد. شناسایی و رسیدگی به پرخاشگری منفعلانه می تواند چالش برانگیز باشد، زیرا اغلب شامل اقدامات پنهانی است.
• پرخاشگری ابزاری: برخلاف سایر اشکال پرخاشگری، خشم ابزاری هدف گرا است و به عنوان وسیله ای برای رسیدن به هدف مورد استفاده قرار می گیرد. برای مثال، ممکن است فردی برای دستیابی به یک هدف خاص، مانند کسب قدرت یا کنترل، از پرخاشگری استفاده کند.

مدیریت پرخاشگری

در اینجا چند استراتژی برای مدیریت پرخاشگری آورده شده است:

• خودآگاهی و شناخت: اولین قدم در مدیریت پرخاشگری، شناخت زمان وقوع و درک محرک هاست. افراد می توانند از نگهداری یک دفترچه برای ردیابی موارد خشم و شناسایی الگوها سود ببرند.
• درمان شناختی-رفتاری : یک رویکرد درمانی پرکاربرد است که به افراد کمک می کند تا الگوهای فکری منفی را که منجر به رفتار پرخاشگرانه می شود، شناسایی و تغییر دهند. از طریق CBT، افراد یاد می گیرند که احساسات خود را به طور مؤثرتری مدیریت کنند و راهبردهای مقابله سالم تری را توسعه دهند. 
• برنامه‌های مدیریت خشم: برنامه‌های مدیریت خشم برای کمک به افراد در درک دلایل اصلی خشم و توسعه مهارت‌هایی برای کنترل احساسات خود طراحی شده‌اند. این برنامه ها اغلب شامل تکنیک هایی مانند تمرینات تمدد اعصاب، تنفس عمیق و ذهن آگاهی هستند.
• دارو: در مواردی که پرخاشگری با شرایط سلامت روان مرتبط است، ممکن است دارو درمانی لازم باشد. داروهای ضد افسردگی، تثبیت کننده های خلق و خو و داروهای ضد روان پریشی می توانند به تنظیم احساسات و کاهش تمایلات تهاجمی کمک کنند. آموزش حل تعارض: یادگیری مهارت های موثر حل تعارض می تواند به افراد کمک کند موقعیت هایی را مدیریت کنند که در غیر این صورت ممکن است منجر به خشم در افراد شود. این شامل تکنیک هایی مانند گوش دادن فعال، همدلی، و یافتن راه حل های سودمند متقابل است.
• اصلاحات محیطی: ایجاد یک محیط آرام می تواند احتمال پرخاشگری را کاهش دهد. این ممکن است شامل به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض خشونت، کاهش عوامل استرس زا و تشویق تعاملات اجتماعی مثبت باشد.
• حمایت اجتماعی: ایجاد یک شبکه حمایتی قوی می تواند به افراد در مدیریت پرخاشگری کمک کند. دوستان، خانواده و گروه‌های حمایتی می‌توانند حمایت عاطفی داشته باشند و توصیه‌های عملی برای مقابله با شرایط سخت ارائه دهند.
• تکنیک‌های ذهن آگاهی و آرامش: تمرین‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا و تمرین‌های تنفس عمیق می‌توانند به افراد در کاهش استرس و افزایش تنظیم هیجانی کمک کنند. تمرین منظم این تکنیک‌ها می‌تواند منجر به آرامش ذهنی شود و احتمال طغیان‌های تهاجمی را کاهش دهد.

 شناخت علائم پرخاشگری

 همانطور که ممکن است متوجه شده باشید، رفتار پرخاشگرانه می تواند اشکال مختلفی داشته باشد.

گاهی اوقات بیشتر پنهانی و ظریف است تا آشکار و مستقیم.  بنابراین، شما حتی ممکن است متوجه نشوید که برخی از رفتارها به عنوان پرخاشگری به حساب می آیند.

 پرخاشگری اغلب شامل آسیب فیزیکی یا کلامی است، اما می تواند شامل اجبار نیز باشد در ادامه به بررسی علائم و چگونگی بروز خشم می پردازیم.

پرخاشگری فیزیکی

شامل ضربه زدن، لگد زدن، مشت زدن، سیلی زدن یا هر عملی است که باعث آسیب فیزیکی شود.  این مساله شامل آسیب تصادفی نمی شود، مانند پا گذاشتن تصادفی روی دم سگ خود در تاریکی یا ضربه به دوست خود.

پرخاشگری کلامی

  می تواند شامل فریاد زدن، فحش دادن، توهین، و سایر اظهارات ظالمانه و نا مهربانانه باشد که قصد ایجاد درد و ناراحتی را دارند.  سخنان تنفرآمیز نیز در این دسته قرار می گیرد.

پرخاشگری رابطه‌ ای

به اعمالی اطلاق می‌شود که با هدف آسیب رساندن به شهرت یا روابط شخص دیگر انجام می‌شود.  به عنوان مثال می‌توان به زورگویی، غیبت‌کردن، و بازی دوستان با یکدیگر اشاره کرد.

پرخاشگری خصمانه

اعمال عاطفی یا واکنشی را توصیف می‌کند که شامل قصد خاصی برای صدمه زدن به کسی یا تخریب چیزی است.

پرخاشگری منفعل

می‌تواند شامل هرگونه ابراز غیرمستقیم احساسات منفی باشد.  مثال‌های رایج عبارتند از رفتار بی‌ صدا، سخنان کنایه‌آمیز و سرزنش مکرر.

  هر چیزی که باید درباره بلوغ عاطفی بدانید!!

• احساس تحریک پذیری، عصبانیت، بی حوصلگی یا بی قراری می کنید
• همه چیز بر وفق مراد شما نیست
• شما معتقدید که کسی با شما ناعادلانه رفتار کرده است
• احساسات شما غیر قابل کنترل است
• در یک موقعیت، طاقت فرسا یا ناراحت کننده قرار دارید.

نتیجه گیری

پرخاشگری یک رفتار چندوجهی با علل، انواع و پیامدهای گوناگون است. درک این عوامل برای مدیریت مؤثر پرخاشگری و به حداقل رساندن تأثیر آن بر افراد و جامعه ضروری است. با به کارگیری استراتژی هایی مانند درمان شناختی-رفتاری، برنامه های مدیریت خشم و تکنیک های ذهن آگاهی، افراد می توانند یاد بگیرند که خشم خود را کنترل کنند و راه های سالم تر و مثبت تری برای تعامل با دیگران ایجاد کنند.

بهترین روانپزشک در تهران